Waterplanten en waterkwaliteit
De samenstelling van het water en de waterbodem bepalen in belangrijke mate welke waterplanten er kunnen voorkomen. Omgekeerd kan op basis van de waterplantensamenstelling een goed beeld gevormd worden van de waterkwaliteit. Sinds de sterke achteruitgang van de aquatische flora en fauna in de vorige eeuw, is veel kennis ontwikkeld over de factoren en processen die de waterkwaliteit sturen. Met behulp van deze kennis is het mogelijk om de oorzaken voor achteruitgang te herkennen en kunnen aangetaste wateren en waterplantenbegroeiingen succesvol worden hersteld. Wie de ecologie van onze waterplanten kent en regelmatig buiten rondloopt, kan vrijwel alle belangrijke veranderingen in waterkwaliteit herkennen.
Recentelijk is het verspreidingsonderzoek naar de relatie de waterkwaliteit en het voorkomen van waterplanten herhaald. Het onderzoek geeft nieuwe inzichten in de processen die tegenwoordig spelen. Naar aanleiding van het in 2025 verschenen boek Waterplanten en waterkwaliteit (redactie: G. van Geest, A.J.P. Smolders & J.G.M. Roelofs) organiseert Onderzoekcentrum B-WARE een cursus over de relatie tussen waterplanten en waterkwaliteit. Onderwerpen die tijdens de cursus aan bod komen zijn (biogeo)chemische processen die van invloed zijn op de watersamenstelling, ecologie van waterplanten, aantastingen, herstel en beheer van wateren.
Het doel van de cursus is om water- en natuurbeheerders, maar ook beleidsmakers te leren om aan de hand van de waterplantenvegetatie veranderingen in de waterkwaliteit te herkennen en dit te leren koppelen aan essentiële ecologische processen. Deze kennis is ook relevant voor het inschatten van de haalbaarheid van de doelen van de Kaderrichtlijn Water (KRW).
De cursusduur bedraagt 5 dagen, verspreid over drie weken. De cursus omvat hoorcolleges, casestudies met opdrachten en een excursie. Het cursusmateriaal bestaat uit het nieuwe boek Waterplanten en waterkwaliteit (2025) en een cursusmap met hand-outs van alle colleges. Overige relevante literatuur wordt digitaal aangeboden.
De cursus is bestemd voor medewerkers (hbo- of academisch niveau) werkzaam bij onder andere waterschappen, natuurbeheerorganisaties, provincies, ministeries, gemeenten en adviesbureaus.
Onder voorbehoud!
Dr. Emiel Brouwer (Onderzoekcentrum B-WARE)
Dr. ir. Gerben van Geest (Van Geest Ecologie)
Dr. ir. Roos Loeb (Onderzoekcentrum B-WARE)
Dr. Esther Lucassen (Onderzoekcentrum B-WARE)
Prof. dr. Jan Roelofs (Onderzoekcentrum B-WARE/Radboud Universiteit)
Prof. dr. Fons Smolders (Onderzoekcentrum B-WARE/Radboud Universiteit)
Dr. Hilde Tomassen (Onderzoekcentrum B-WARE)
Onder voorbehoud!
Woensdag 3 juni 2026: Theoretische inleiding
Biogeochemische processen, chemische typologie van wateren, anorganisch koolstof, nutriënten, saliniteit, natuurlijke toxische stoffen, stilstaande versus stromende wateren, meten van basale waterkwaliteitsparameters.
Donderdag 4 juni 2026: Ecologie van waterplanten
Groeivormen van waterplanten, koolstofgebruik, waterkwaliteitstypen, waterplanten herkennen, waterplanten als indicatoren voor de waterkwaliteit.
Woensdag 10 juni 2026: Aantastingen en herstel van wateren
Externe- en interne eutrofiëring, verzuring, alkal(in)isering, peilbeheer, baggeren, toedienen fosfaatbindende stoffen, casestudie Vlottende waterranonkel.
Donderdag 11 juni 2026: Excursie waterbeheer
Tijdens de excursie worden een aantal verschillende wateren bezocht, waarbij de nadruk ligt op de kansen en knelpunten voor herstel en beheer. Hierbij is ook aandacht voor actuele thema’s zoals landschapsecologische relaties, peilbeheer en omgaan met klimaatverandering.
Donderdag 18 juni 2026: Beheer van wateren en synthese
Kaderrichtlijn Water, beoordeling waterkwaliteit op basis van waterplanten, invasieve exoten, actuele uitdagingen binnen het waterbeheer (o.a. klimaatverandering), synthese.
Datum en locatie
De cursus wordt gegeven op 3, 4, 10, 11 en 18 juni 2026 in Nijmegen of omgeving. De cursusdagen zijn van 9.30 uur tot 17.00 uur. Op 11 juni 2026 is er een excursies over waterbeheer.
Aantal deelnemers
Er kunnen maximaal 20 personen deelnemen, zodat er voldoende gelegenheid is voor vragen en discussie.
Kosten
De inschrijfkosten bedragen € 2.295,- excl. btw per deelnemer. De kosten voor koffie, thee, lunches, cursusmateriaal en excursie zijn inbegrepen. Na afloop ontvangen de deelnemers een bewijs van deelname.
Aanmelding en betaling
Met onderstaand inschrijfformulier kunt u zich aanmelden. Inschrijving geschiedt in volgorde van binnenkomst. De inschrijftermijn van de cursus eindigt op 15 mei 2026 of wanneer het maximale aantal deelnemers bereikt is. U ontvangt tegelijkertijd met de definitieve bevestiging van uw aanmelding (ca. 4 weken voor de start van de cursus), de betalingsfactuur en nadere informatie over de cursus.
Voorwaarden
Op alle diensten van Onderzoekcentrum B-WARE zijn de algemene voorwaarden van toepassing.
De organisatie behoudt het recht de cursus af te gelasten bij onvoldoende deelnemers of wanneer onvoorziene omstandigheden daartoe aanleiding geven.
Annulering is alleen schriftelijk mogelijk. Bij annulering tot twee weken voor aanvang van de cursus is 50% van het deelnamebedrag verschuldigd. Bij annulering binnen twee weken voor aanvang van de cursus is het gehele bedrag verschuldigd. Bij verhindering kan in overleg met de cursusleiding een vervanger gebruik maken van de inschrijving.
Evi Verbaarschot
